Kaszel jest zjawiskiem bardzo powszechnym. Jest jednym z najczęstszych objawów u dzieci, będących przyczyną zgłoszenia się do pediatry lub lekarza rodzinnego. Zdarza się jednak i tak, że potrafi też spędzać sen z powiek innym domownikom. Uporczywy kaszel u dorosłych może być niezwykle męczący. Dlaczego kaszlemy?
Generalnie kaszel nie jest zły! Odruch kaszlowy jest odruchem obronnym.
Jest naturalną reakcją organizmu na podrażnienie górnych dróg oddechowych.
Jeśli do układu oddechowego dostanie się ciało obce – kaszel stanowi obronną reakcję, która ma pomóc w jego usunięciu. Jest też obroną przed wirusami (rzadziej bakteriami). Tak, obecność kaszlu w większości przypadków oznacza jednak infekcję wirusową a nie bakteryjną. Uporczywy kaszel u dorosłych może zwiastować rozpoczynającą się infekcję wirusową.
Należy pamiętać, że zdrowe dziecko również ma prawo zakasłać – średnio 11 razy w ciągu dnia aczkolwiek- (w okresie zdrowia kaszel nie powinien pojawiać się w czasie snu).
Z uwagi na charakter kaszlu możemy podzielić go na:
kaszel krtaniowy – szczekający, przy dużej duszności z fajnym pogłosem (jakby ktoś oddychał we wnętrzu pudła rezonującego) i dużą chrypą. Diagnoza: podgłośniowe zapalenie krtani. Choroba wirusowa. Inhalacja z dużych dawek (!) sterydów, lek przeciwkaszlowy, nawilżanie powietrza i wyłączenie ogrzewania (chłodne otoczenie).
kaszel krztuścowy – piejący, duszący, o charakterze staccato u niemowlaków bywa śmiertelny. U starszych daje się mocno we znaki – trwa „tylko” 100 dni.
kaszel z górnych dróg oddechowych– mało produktywny (rodzic zwykle ma problem z określeniem czy kaszel jest suchy czy wilgotny), nasila się wieczorem po położeniu do łóżka (kiedy dziecko się rozgrzeje) i rano, po przebudzeniu, towarzyszy mu katar. Często rodzic mówi „rano ma straszny kaszel, ale jak się „wykaszle” to później jest lepiej”. Lekarz w badaniu nosa i gardła dostrzeże kilka sygnałów potwierdzających diagnozę.
kaszel gwałtowny, pojawiający się nagle, z towarzyszącym krztuszeniem się– podejrzewamy, że do układu oddechowego dostało się ciało obce/
Chcesz wiedzieć więcej na temat kaszlu? Skorzystaj z forum pediatrów. Tam zawsze znajdziesz aktualne zalecenia, które pozwolą Ci dostosować działanie do swoich potrzeb. https://forumpediatrii.pl/artykul/kaszel-u-dzieci-aktualne-rekomendacje-diagnostyczno-terapeutyczne
W zależności od czasu trwania wyróżniamy:
kaszel ostry (trwający do 3 tygodni),
kaszel podostry lub przewlekający się (trwający 3-8 tygodni) oraz
przewlekły (trwający powyżej 8 tygodni).
Wydaje się, że kaszel to objaw zawsze związany tylko z układem oddechowym, a wcale tak nie jest i dlatego przy diagnostyce kaszlu przewlekłego należy też pamiętać o innych przyczynach nie związanych z układem oddechowym, do których należą m.in. alergiczny nieżyt nosa czy choroba refluksowa przełyku (GERD).
Kaszel przewlekły to dolegliwość, która zaburza sen, utrudnia funkcjonowanie
w szkole, zabawę czy kontakt z rówieśnikami. Kaszel polekowy (np. przy stosowaniu nitrofurantoiny) kaszel nawykowy i psychogenny (w tym przypadku dziecko nie kaszle w nocy!). Różne są też przyczyny kaszlu przewlekłego w zależności od wieku.
U młodszych dzieci jest on najczęściej związany z wadami rozwojowymi, dysplazją oskrzelowo-płucną, czynnikami środowiskowymi oraz refluksem żołądkowo-przełykowym, dlatego jeśli noworodek lub niemowlę kaszle bez wyraźnej infekcji trzeba koniecznie skontaktować się z lekarzem specjalistą.
Całe szczęście, najczęściej przyczyna – uporczywego kaszlu u dorosłych i dzieci – jest błaha. Nadreaktywność po infekcji, jest to dolegliwość, która wyjątkowo irytuje i jednocześnie martwi rodziców i często także same dzieci, ponieważ dziecko ciągle kaszle, mimo, że infekcja już się zakończyła.
Rodzice często pytają mnie dlaczego kaszel przedłuża się i przedłuża?
Kaszel ten jest suchy, występuje często po wyjściu na zimne powietrze czy przy wysiłku fizycznym i może trwać od 8 do 12 tygodni stopniowo zmniejszając się
Na szczęście kaszel ten ustępuje stopniowo, samoistnie, u 90% dzieci w ciągu 3-6 tygodni i do tej pory (choć wiele reklam sugeruje inaczej) nie wynaleziono super syropu, który skróciłby czas jego trwania czy nasilenie. Warto spróbować skrócić czas kasłania stosując inhalacje z soli fijzologicznej trwające po 15 min oraz pilnując aby temp w sypialni oscylowała między 19-21st.
Nie należy jednak zapominać, że w tym mniejszym odsetku % kaszel może też być związana z poważną chorobą, dlatego nie można go lekceważyć.
Kaszel żłobkowy/przedszkolny
Większości dzieci, które rozpoczęły swoją przygodę ze żłobkiem czy przedszkolem towarzyszy mniejszy lub większy katar, a jemu z kolei towarzyszy (szczególnie w nocy) kaszel. To normalne zjawisko.
To tzw. kaszel z górnych dróg oddechowych, czyli mówiąc prościej taki kaszel, którego przyczyną jest spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Pojawia się przy przeroście migdałka gardłowego, zapaleniu zatok, nieżycie nosa (czyli po prostu katarze) zarówno na tle alergicznym jak i infekcyjnym. Ten kaszel jest najczęstszym rodzajem kaszlu przewlekłego.
I tu Drodzy Rodzice należy uzbroić się w cierpliwość, dbać o prawidłowe oczyszczanie nosa, częste przebywanie na świeżym powietrzu i bezwzględnie unikać dymu papierosowego! Dorosły, który pali na balkonie, a następnie wraca do domu to biernie palące dziecko!
W jakich sytuacjach kaszel powinien budzić niepokój?
Uporczywy kaszel u dorosłych i dzieci na pewno powinien zacząć budzić niepokój kiedy nasila się w czasie (zamiast się zmniejszać), kiedy bez znanej przyczyny staje się przewlekły (trwa powyżej 8 tygodni) oraz kiedy obecne są tzw. objawy alarmowe. Zalicza się do nich gorączkę, duszność, spadek masy ciała,krwioplucie, przyspieszony oddech, stopniowe nasilanie się kaszlu, związek z karmieniem oraz początek w okresie noworodkowym.
Podsumowując
Co warto zrobić, aby uporczywy kaszel u dorosłych i dzieci zminimalizować?
Jak pisałam wcześniej – warto wykonać inhalacje z soli fizjologicznej, a także wspomagać odporność chociażby profilaktycznym podawaniem witaminy D.
Jeśli dziecko ma rozpoznaną astmę skonsultować się ze specjalistą- może należy zmodyfikować leczenie? Ważne jest także dbanie o to, by dziecko miało prawidłową urozmaiconą dietę, nie przebywało w pomieszczeniach, gdzie pali się papierosy lub wśród osób już chorujących, wietrzyć sypialnię przed spaniem oraz regularnie przebywać na świeżym powietrzu, mimo, że j pogoda nie zawsze zachęca do spacerów.
Pamiętajcie kaszel może się utrzymywać nawet kilka tygodni po infekcji (nie oczekuj, zwłaszcza u małego dziecka, że po infekcji wszystko będzie jak dawniej – organizm dziecka potrzebuje chwili by „dojść do siebie”).
Kliknij i zobacz mój poprzedni artykuł o zaburzeniach hormonalnych u kobiet.
